Βέροια , μια πόλη
που μπορεί κάποιος να διακρίνει έντονα τα σημάδια μιας διαφορετικής εποχής.
Ένας τόπος ιδανικός για τους λάτρεις των βυζαντινών εκκλησιών. Δικαιολογημένα,
βέβαια, αφού στη Βέροια υπάρχουν 72 τέτοιοι ναοί από τους οποίους οι 48
διασώζονται και έως 39 έχουν στο εσωτερικό τους τοιχογραφίες που χρονολογούνται από
το 11ο έως το 18ο αιώνα.
Μερικές τώρα από τις
πιο αξιόλογες βυζαντινές εκκλησίες είναι η Παλιά Μητρόπολη που είναι η
αρχαιότερη σωζόμενη εκκλησία της πόλης, η οποία κτίστηκε στα τέλη του 11ου
αιώνα. Επίσης, τον ίδιο αιώνα έχουμε τον ναό των Αγίων Πέτρου και Παύλου ενώ η
εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (12ος αιώνας) ξεχωρίζει για
τις ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες του. Άλλος σημαντικός ναός είναι των Αγίων Κυρίλλου
και Ιουλίττας.Ο ναός αυτός στην αρχή ήταν σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο , το 16ο αιώνα όμως ο
τρούλος κατέρρευσε και τότε πήρε τη μορφή μονόχωρου πυρήνα περιβαλλόμενου από
στοά.
Μία ακόμα αξιόλογη εκκλησία είναι του Αγίου Βλασίου (14ος) καθώς και ο Ναός της Αναστάσεως του Χριστού ή αλλιώς η εκκλησία του Χριστού. Ο ναός αυτός κτίστηκε από τον Ξένο Ψαλιδά και τη γυναίκα του Ευφροσύνη που φρόντισε να ολοκληρωθεί ο ναός και να γίνουν οι τοιχογραφίες το 1314 από το Γεώργιο Καλλιέργη(περίφημο θεσσαλονικέα ζωγράφο). Ο εσωτερικός χώρος του ναού χωρίζεται σε τρεις ζώνες. Στην κατώτερη ζώνη παριστάνονται ολόσωμοι άγιοι, στη μεσαία και πιο στενή ζώνη υπάρχουν προτομές ευαγγελιστών, προφητών και αγίων. Τέλος στην ανώτερη ζώνη έχουμε την εικονογράφηση του Δωδεκαόρτου εκτός της Πεντηκοστής. Επίσης έχουμε εικονογραφήσεις της παράστασης της Σταύρωσης και της Αναστάσεως του Χριστού.
Μία ακόμα αξιόλογη εκκλησία είναι του Αγίου Βλασίου (14ος) καθώς και ο Ναός της Αναστάσεως του Χριστού ή αλλιώς η εκκλησία του Χριστού. Ο ναός αυτός κτίστηκε από τον Ξένο Ψαλιδά και τη γυναίκα του Ευφροσύνη που φρόντισε να ολοκληρωθεί ο ναός και να γίνουν οι τοιχογραφίες το 1314 από το Γεώργιο Καλλιέργη(περίφημο θεσσαλονικέα ζωγράφο). Ο εσωτερικός χώρος του ναού χωρίζεται σε τρεις ζώνες. Στην κατώτερη ζώνη παριστάνονται ολόσωμοι άγιοι, στη μεσαία και πιο στενή ζώνη υπάρχουν προτομές ευαγγελιστών, προφητών και αγίων. Τέλος στην ανώτερη ζώνη έχουμε την εικονογράφηση του Δωδεκαόρτου εκτός της Πεντηκοστής. Επίσης έχουμε εικονογραφήσεις της παράστασης της Σταύρωσης και της Αναστάσεως του Χριστού.
Ιδιαίτερα φημισμένος είναι ο ναός του Οσίου Ποταπίου που υπάγεται στην ενορία των Αγίων Αναργύρων και χτίστηκε τον 15ο αιώνα οπότε μιλάμε για μια μεταβυζαντινή εκκλησία. Ανοίγει μόνο στις 8 Δεκεμβρίου, την ημέρα που γιορτάζει ο Άγιος. Στον χώρο του ναού έχουν βρεθεί ψηφιδωτά δάπεδα καθώς και τοιχοδομές αλλά και άλλα αρχαιολογικά ευρήματα. Η πρόσβαση στα ψηφιδωτά δεν είναι δυνατή από τους επισκέπτες γιατί έχουν καλυφθεί και προστατεύονται από την αρχαιολογική υπηρεσία.
Άλλες σημαντικές
εκκλησίες που αξίζει να επισκεφτείτε είναι: ο ενοριακός ναός του Αγίου Γεωργίου
, η Αγία Παρασκευή της ενορίας της Μακαριώτισσας (14ος αιώνας),ο Άγιος Σάββας της
ενορίας της Κυριώτισσας(14ος αιώνας) η Παναγία Δεξιά (14ος
αιώνας), Παναγία περίβλεπτος(14ος αιώνας, διατηρούνται τοιχογραφίες
16ου,17ου και 18ου αιώνα), η Αγία Άννα(16ος
αιώνας), ο Άγιος Στέφανος(16ος αιώνας) η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ο
Άγιος Δημήτριος.
Σημαντικοί ναοί
είναι επίσης ο ναός των Αγίων Αναργύρων, στον οποίο υπάρχουν τοιχογραφίες του
16ου αιώνα(από το αρχικό τμήμα του ναού)και ο ναός του Αγίου
Αντωνίου, Αγίου Αντωνίου του Σαλού πολιούχου της Βέροιας, . Οι δύο αυτοί ναοί έχουν αγιογραφίες και
αποτελούν όπως και όλοι οι υπόλοιποι στολίδια για την πόλη μας.
Γιώργος Ζαφειρόπουλος